تلویزیون واقع‌نما چیست و مستند مسابقه فرمانده چه نسبتی با آن دارد؟
تاریخ انتشار: ۳۰ خرداد ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۳۷۳۶۳۳۰
گروه فرهنگی «فرهنگ نیوز»::حامد عابدی:این روزها شاهد بازپخش مستند-مسابقه «فرمانده» از شبکه سوم سیما بودیم. برنامه‌ای که شاید برای اولین‌بار توانست در تلویزیون ایران، گونه «تلویزیون واقع‌نما» را به شیوه‌ای آبرومندانه و متناسب با فرهنگ ایرانی بومی‌سازی کند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
زمانی که دوربین مداربسته اختراع شد، شاید کسی فکرش را هم نمی‌کرد که این اختراع روزی منجر به پیدایش یکی از محبوب‌ترین ژانرهای تلویزیونی گردد. دوربین‌های مداربسته با ثبت لحظات دراماتیک و حساس مانند دزدی یک بانک یا ماشین، سقوط یک هواپیما ،تصادف دو خودرو با یکدیگر و... می‌توانند لحظات جالب و جذابی را ثبت کنند و این، همان تصاویر طلایی و مهیجی است که مردم عادی از دیدن آن لذت می‌برند و حتی حاضرند برای آن هزینه کنند. ایده دوربین مداربسته باعث پیدایش برنامه‌های «دوربین مخفی» شد که اولین نوع از برنامه‌های واقع‌نمای تلویزیونی (Reality TV Show) به‌حساب می‌آیند. برنامه دوربین مخفی «آلن فانت» که در سال 1984 از «شبکهABC » پخش شد، پدر برنامه‌های واقع‌نمای تلویزیون محسوب می‌شود. اساس کار این برنامه ثبت واکنش مردم نسبت به شوخی‌هایی بود که توسط دوربینی مخفی ضبط می‌شد و ایده آن از برنامه‌ی رادیویی «میکروفون مخفی» که آن‌هم توسط آلن فانت تهیه می‌شد، گرفته شده بود.
برنامه‌های این‌چنینی مانند دوربین مخفی و یا برنامه‌هایی که مردم عادی در آن مشارکت جدی داشتند تا سال 2000 جسته‌وگریخته تولید می‌شد و با پرمخاطب شدن این‌گونه از برنامه‌ها در اوایل سال 2000، ژانری جدید در تلویزیون به‌وجود آمد که آن را «تلویزیون واقع‌نما» یا همان «رئالیتی‌شو» نامیدند. تلویزیون واقع‌نما به‌جای پرداختن به زندگی ستارگان و سلبریتی‌ها، ماجراها و لحظات پرهیجان زندگی مردم عادی را به نحوی دراماتیک و مستندوار به نمایش می‌گذارد. این‌گونه از برنامه‌سازی تلویزیونی با به‌کارگیری افراد معمولی به‌عنوان بازیگر و دیالوگ‌هایی فی‌البداهه سعی در شبیه‌سازی واقعیت هرچند به‌صورت دستکاری‌شده دارند. برنامه‌های واقع‌نما به هیچ وجه حقیقت محض نیستند و سازندگان این‌گونه از برنامه‌ها با تکنیک‌های جذاب فیلم‌برداری و سپس تدوین و تلفیق با موسیقی متن سعی دارند برنامه خود را به‌گونه‌ای جذاب و باورپذیر به خورد مردم بدهند.
تلفیق انواع ژانرهای تلویزیونی در برنامه‌های واقع‌نما باعث چندرگه شدن این سبک از برنامه‌سازی شده است. برنامه واقع‌نما می‌تواند ترکیبی از «سوپ اپرا» (سریال‌های درام دنباله‌دار و طولانی)، ورزشی، خانوادگی، درام و... با هم باشد. این چندرگه بودن می‌تواند در عین مخاطره‌آمیز بودن و چندپاره شدن برنامه یک فرصت طلایی برای جذب مخاطب باشد. درعین‌حال قرار گرفتن این‌گونه از برنامه در میان ژانرهای مستند و درام، سرگرمی و آموزش باعث شده که فرصتی عالی برای جذب مخاطب فراهم گردد.
نکته قابل‌توجه دیگر تعاملی بودن برنامه‌های واقع‌نما با مخاطبان است. تا قبل از ظهور این‌گونه از برنامه‌سازی تعامل تلویزیون با مخاطبانش یک‌طرفه بود اما با به‌وجود آمدن این ژانر مخاطبان نیز توانستند به تلویزیون راه پیدا کنند. بدین ترتیب ارتباطی دوسویه میان برنامه‌سازان و مخاطبان به‌وجود آمد که همین امر باعث جذاب‌تر شدن برنامه‌ها شد.
«انت هیل» در کتاب «رئالیتی تی وی»(Reality TV) هشت قالب اصلی برنامه‌های واقع‌نمای تلویزیونی را بیان می‌دارد که از مهم‌ترین آنان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
1.اطلاع‌رسانی information format)): در این مدل سرگرم‌ساختن مخاطبان هدف اصلی نیست و در کنار آن افزایش اطلاعات و دانش بیننده نیز دنبال می‌شود. از نمونه‌های موفق آن می‌توان به برنامه «999» اشاره کرد که شامل داستان‌های فوریت پزشکی و عملیات نجات است. در این برنامه دوربین به دنبال تیم فوریت پزشکی می‌رود و همراه با آنان داستان‌های روزانه و جذاب اورژانس را بازگو می‌کند و البته اطلاعات پزشکی مفیدی نیز به مخاطبان انتقال می‌دهد.
2.مسابقه واقعیت reality game format)): در این قالب مردم در موقعیت‌های احساسی و جسمانی مبارزه جویانه قرار می‌گیرند و برای پیروز شدن باید بر یکدیگر غلبه کنند. مشهورترین برنامه در این غالب «بازمانده» ((Survivor است. در این برنامه افراد در مکانی دورافتاده با تجهیزات و امکانات اندک قرار می‌گیرند و آخرین نفری که بتواند طی گذراندن مراحل طولانی در مسابقه باقی بماند برنده جایزه یک‌میلیون دلاری برنامه خواهد بود.
3.استعداد واقعیت (reality talent format): در این گونه، برنامه‌ساز به دنبال کشف استعداد جدید از میان مردم عادی می‌گردد. برنامه «امریکن آیدل» (American idol) از مشهورترین برنامه‌های واقع‌نمای دنیاست که به دنبال کشف ستاره‌های جدید در عالم موسیقی بر اساس رأی مردم می‌گردد. تاکنون بیش از دوازده سری از این برنامه گذشته و در طول این دوازده دوره همواره جزء پرطرفدارترین برنامه‌های تلویزیونی تاریخ امریکا بوده‌است. در ایران نیز برنامه «شب کوک» اولین برنامه استعدادیابی پرمخاطب بود که توانست ضمن رعایت اصول فرهنگی ایران، این قالب را در صدا و سیما پیاده‌سازی کند.
1.کلیپ واقعیت (reality clip show forma): داستان‌هایی درباره جنایت، تصادف و زمانی که مردم به مرگ نزدیک می‌شوند را روایت می‌کند. در این قالب برنامه‌سازان با مردم همراه می‌شوند و با آنان به دل خطر می‌زنند تا جایی که حتی مرگ هم ممکن‌الوقوع است. یکی از عجیب‌ترین برنامه‌های ساخته‌شده در این ژانر برنامه «Mountain Monsters» یا هیولاهای کوهی است. در ویرجینیای غربی عده‌ای از مردم ادعا کردند که موجودات عجیب‌وغریبی در کوه‌ها مشاهده کرده‌اند و این‌گونه بود که تعدادی کوه‌نورد حرفه‌ای تصمیم گرفتند که همراه با تیمی برنامه‌ساز به دیدار هیولاهای کوهی بروند.
علاوه بر این‌ها، برنامه‌های واقعیت‌نما در قالب‌های دیگری نیز ساخته می‌گردند و با توجه به تعداد بالای مخاطبان این نوع برنامه هرساله تعداد زیادی از رئالیتی‌شوها ساخته می‌شوند. بنابر تحقیق نیویورک‌تایمز امروزه برنامه‌های واقع‌نما بیشترین تبلیغ تلویزیونی را دارا هستند و از سال 2000 به بعد توانستند اقتصاد صنعت تلویزیون آمریکا را متحول سازند. در صنعت تلویزیون جهان، تولید واقعیت‌نماها روزبه‌روز در حال افزایش است. آنها طرفداران پروپاقرص خود را دارند و حتی حکومت‌ها از آنها به‌عنوان ابزار پروپاگاندا و بازتاب ایدئولوژی‌های خود استفاده می‌کنند. با این وجود در ایران این گونه محبوب جهانی تا حد زیادی مغفول مانده و تلویزیون ایران به‌جز چند نمونه، برنامه چندانی برای ارائه به مخاطب نداشته است.
شاید «سرزمین دانایی» را بتوان اولین برنامه قوی در حوزه رئالیتی‌شو در ایران نامید و «خانه‌ما» نیز در ادامه توانست با سبک جدیدی از برنامه تلویزیونی مخاطبان ایرانی را با خود همراه کند. اما نقطه‌ی اوج واقع‌نماهای ایرانی را می‌توان در مجموعه «فرمانده» دید. در این برنامه افراد به گروه‌های مختلف تقسیم می‌شوند و یک فرمانده با کمک همراهانش مراحل مختلفی را برای شرکت‌کنندگان تدارک می‌بینند. در میان قالب‌های برنامه‌های واقع‌نما «فرمانده» در دسته «مسابقه واقعیت» ( (Reality Game Formatجای می‌گیرد و می‌توان آن را با برنامه‌هایی چون Survivor یا «بازمانده» مقایسه نمود. برنامه‌ای که به جرأت می‌توان یکی از بهترین و قدیمی‌ترین نمونه‌های رئالیتی شو در دنیا دانست.
مستند-مسابقه «فرمانده» در بسیاری از زمینه‌ها توانسته در تراز نمونه‌های خارجی خود عمل کند. «فرمانده» با هدف قرار دادن جوانان به‌عنوان مخاطب اصلی توانسته در جذب حداکثری بینندگان موفق عمل کند، به‌طوری‌که گستره‌ی مخاطبان آن از جوانان نیز فراتر رفته و توجه افراد دیگر خانواده را نیز به خود جلب کرده‌است. این مجموعه توانسته بازی و مسابقه را با مأموریت‌های واقعی برآمده از دوران دفاع مقدس تلفیق کند و با بیان تهدیدهای روز، ارزش‌هایی چون سختی پاسداری از وطن و میهن‌پرستی را در دل مخاطبان جوان خود تقویت کند.
عموم رئالیتی‌شوهای خارجی همچون «بازمانده» به زندگی و شخصیت افراد شرکت‌کننده بیش از حد نزدیک می‌شوند و رابطه نزدیک آنان با یکدیگر را نمایش می‌دهند. امری که اتفاقاً یکی از جذابیت‌های مبتذل این‌گونه برنامه‌ها نیز به‌شمار می‌رود و می‌توان گفت یکی از شاخصه‌های ذاتی این ژانر تلویزیونی نیز به شمار می‌رود. این در حالی است که این موضوع با فرهنگ اسلامی مردم ایران هیچ‌گونه سنخیتی نداشته و شاید همین واقع‌نمایی بیش از حد و گذشتن از مرزها و حریم‌های اخلاقی در «تلویزیون واقع‌نما» بوده که باعث شده با وجود اقبال جهانی، این گونه تلویزیونی نتواند در فرهنگ رسانه‌ای ایران جایگاهی داشته باشد.
اما مستند-مسابقه «فرمانده» به خوبی توانسته این قالب را با معیارهای فرهنگی ایران بومی‌سازی کرده و آن را در جهت ایجاد لحظاتی سرگرم‌کننده و در عین حال الهام‌بخش و آموزنده به کار گیرد. اتفاقی که مثلا در مستند-مسابقه «بازمانده» (ساخته کشور آمریکا) به شکلی کاملا برعکس اتفاق افتاده و این بی‌اخلاقی‌ها، حسادت‌ها و فردگرایی مفرط قهرمانان برنامه است که منجر به برنده‌شدن آنان در مسابقه می‌شود. شاید بزرگ‌ترین چالش «فرمانده» نیز همین است، اینکه چگونه بتواند در عین حفظ معیارهای جذابیت یک مسابقه که در آن تنها یک برنده وجود خواهد داشت، خصلت‌هایی همچون از خودگذشتگی و ایثار، فرهنگ کار تیمی و... را نیز ترویج دهد.
در نهایت امیدواریم که این‌گونه جذاب و تاثیرگذار برنامه‌سازی در دنیا، بتواند جایگاه مناسب خود را نیز در ایران پیدا کند و با تجربه از ساخته‌های قبلی در این حوزه، شاهد ساخت آثاری متناسب با فرهنگ و ذائقه ایرانی باشیم.
--------------------------------------------------------------------------
تذکر: کاربر محترم! انتشار مطالب دیگر رسانه‌ها از سوی پایگاه خبری تحلیلی بی‌باک لزوما به معنای صحت و تایید محتوای آنها نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای بازنشر می‌شود. در ضمن شما می توانید اخبار و مطالب وزین خود را که تا کنون در هیچ رسانه‌ای منتشر نشده است از طریق بخش "تماس با ما" یا پل ارتباطی این آدرس ایمیل توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید برای ما ارسال نمایید تا در صورت دارا بودن مولفه‌های لازم، منتشر گردد.
------------- با کلیک بر روی لینکهای ذیل تمامی روزنامه‌های کشور را رایگان مطالعه کنید -------------
روزنامه‌های عمومی | روزنامه‌های اقتصادی | روزنامه‌های ورزشی | سایر روزنامه‌ها| هفته‌نامه و ماهنامه | نشریات استانی
منبع: بی باک نیوز
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.bibaknews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «بی باک نیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۱۳۷۳۶۳۳۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
شرکت بیش از ۲۳ هزار نفر در مسابقات قرآنی آران و بیدگل
رئیس اداره تبلیغات اسلامی آران و بیدگل گفت: ۳۴ هزار و ۲۰۰ نفر در مسابقه روزانه قرآنی ماه رمضان شرکت کردند که این یک آمار کم نظیر را در یک مسابقه قرانی شهرستانی در کشور رقم زد.
حجت‌الاسلام ابوالفضل مجیدی‌تبار در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا در اصفهان اظهار کرد: پویش ملی «زندگی با آیه‌ها» همزمان با سراسر کشور با در طول ماه مبارک رمضان در شهرستان آران و بیدگل برگزار شد.
وی افزود: وجه تمایز شهرستان آران و بیدگل در اجرای این پویش، علاوه بر اجرای پویش کشوری، بومی‌سازی این پویش با تولید محتوا و کلیپ‌های روزانه تفسیری و اجرای مسابقه قرآنی با بهره‌گیری از ظرفیت قرآنی این شهرستان بود.
رئیس اداره تبلیغات اسلامی شهرستان آران و بیدگل ادامه داد: در اجرای این طرح بومی‌سازی شده، کلیپ‌های تفسیری سه دقیقه‌ای نکات تدبّری و مفاهیم آیات منتخب توسط معاون پژوهش مرکز تخصصی مهدویت حوزه علمیه قم بیان و تلاوت آیات منتخب آن را استاد محمدجواد نصیری آرانی قاری ممتاز ملی شهرستان آران و بیدگل بر عهده داشت.
حجت‌الاسلام مجیدی‌تبار با بیان اینکه هر روز ماه رمضان، یک مسابقه پیامکی روزانه از کلیپ همان روز برگزار می‌شد، افزود: در مجموع ۳۰ روز مسابقه از محتوای این کلیپ‌ها، ۳۴ هزار و ۲۰۰ نفر در این مسابقه شرکت کردند که یک آمار کم نظیر را از یک مسابقه قرآنی شهرستانی در کشور رقم زدند.
وی خاطرنشان کرد: قرعه‌کشی و اعلام اسامی برندگان این مسابقه در دهه کرامت برگزار خواهد شد و در مجموع ۶۰ نفر به‌عنوان برندگان مسابقه معرفی خواهند شد.
رئیس اداره تبلیغات اسلامی آران و بیدگل ادامه داد: شهرداری آران و بیدگل و فرهنگسرای شهروند، دبیرخانه آئین‌ها و همایش‌های مذهبی و مرکز تخصصی مهدویت، اداره تبلیغات اسلامی را در برگزاری این طرح یاری کردند.
وی افزود: همچنین در راستای پویش زندگی با آیه‌ها ۲۰۰ کتاب «مسطورا» با محتوای تفسیری ۳۰ آیه منتخب طرح زندگی با آیه‌ها بین مبلغان و مبلغات دینی توزیع شد.
رئیس اداره تبلیغات اسلامی آران و بیدگل به سایر برنامه‌های ماه مبارک رمضان در این شهرستان اشاره کرد و گفت: یکی از برنامه‌های ملی شهرستان آران و بیدگل برگزاری آئین ملی جز خوانی سحرگاهی در حرم حضرت محمد هلال بن علی (ع) بود.
حجت‌الاسلام مجیدی‌تبار ادامه داد: این برنامه هر روز به‌صورت زنده از شبکه قرآن و معارف سیما و شبکه اصفهان برای علاقه‌مندان در سراسر کشور و دنیا پخش شد و به گفته رئیس شبکه قرآن و معارف سیما، هر روز بازتاب‌های بسیار خوبی در حوزه بین‌المللی به‌ویژه کشورهای حوزه خلیج فارس برای پخش زنده این برنامه دریافت می‌شد.
وی تصریح کرد: همچنین بیش از ۱۸۰ جلسه سنتی قرائت قرآن کریم در منازل، مساجد، تکایا و مراکز فرهنگی شهرستان آران و بیدگل در بانک اطلاعات اداره تبلیغات اسلامی ثبت شده است که این جلسات، هر روز جز خوانی روزانه قرآن کریم را بر عهده داشتند.
به گفته وی، اعزام بیش از ۸۰ مبلغ و مبلغه دینی به مناطق محروم شهری و روستایی، اجرای بیش از ۲۰ محفل قرآنی، اجرای جز خوانی به روش حفظ خوانی، اجرای آئین‌های جز خوانی دانش آموزی و آئین‌های ویژه بانوان از دیگر برنامه‌های مهم ماه رمضان در شهرستان آران و بیدگل بود.
کد خبر 749851
تصاویر پدر ساواکی مهران غفوریان